โดย ผศ.สุรัตน์ โหราชัยกุล
คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
“Royals and Rebels: The Rise and Fall of the Sikh Empire” เขียนโดย ปรียา อัตวาล (Priya Atwal)
การศึกษาเรื่องชาวซิกข์ หรือความเป็นตัวตนของชาวซิกข์นั้น คงมิอาจทำได้ด้วยมิติอัตลักษณ์ที่มาจากศาสนา ภาษา และวัฒนธรรมเท่านั้น ปัจจัยประวัติศาสตร์โดยเฉพาะในยุคสมัยจักรวรรดิซิกข์ (The Sikh Empire) ก็สำคัญยิ่ง จักรวรรดิซิกข์หรือรัฐบาลคาลซา (Sarkar-e-Khalsa) เริ่มตั้งแต่ปี ค.ศ. 1799 เมื่อมหาราชารันชิต สิงห์ (Ranjit Singh) หรือสิงห์แห่งปัญจาบ (The Sher-e-Punjab) ยึดเมืองลาฮอร์ได้สำเร็จ ทว่าหลังจากพระองค์สิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1839 จักรวรรดิซิกข์ก็เริ่มเสื่อมลงโดยเหตุผลหลายประการ รวมถึงการแตกแยกภายในและการบริหารจัดการที่ผิดพลาด ความเสื่อมดังกล่าวนี้ทำให้บริษัทอินเดียตะวันออกเริ่มเปิดศึกสงครามกับซิกข์ในเวลาต่อมา และแล้วจักรวรรดิซิกข์ก็สิ้นสุดลงในปี ค.ศ. 1849 ด้วยอายุเพียงประมาณ 50 ปีเท่านั้น
เท่าที่ผ่านมา วรรณกรรมส่วนใหญ่มักจะเล่าเรื่องจักรวรรดิซิกข์ว่าเป็นผลผลิตจากพระอัจฉริยภาพของมหาราชารันชิต สิงห์ แต่เพียงผู้เดียว กล่าวคือ พระองค์ทรงทำให้จักรวรรดิซิกข์เกิดขึ้นได้ และการจากไปของพระองค์ก็ทำให้จักรวรรดินี้จบลง ในหนังสือ “Royals and Rebels: The Rise and Fall of the Sikh Empire” เล่มนี้ ผู้เขียน ปรียา อัตวาล (Priya Atwal) ได้ท้าทายการเล่าเรื่องจักรวรรดิซิกข์ดังที่กระทำกันเช่นนี้มาโดยตลอด
อัตวาลศึกษาบทบาทของสตรีชนชั้นปกครองและบรรดายุวกษัตริย์ในหลายเรื่องหลายโครงการด้วยกัน เธอใช้ทั้งแหล่งข้อมูลจดหมายเหตุที่เก็บกันมาตั้งแต่สมัยอาณานิคมและเอกสารบันทึกเหตุการณ์ภาษาปัญจาบี ในงานชิ้นนี้ เธอได้แสดงให้เห็นการที่สตรีมีบทบาทเป็นศูนย์กลางในการขยายอำนาจอธิปไตยของซิกข์ และแสดงให้เห็นด้วยว่า การปฏิเสธสิ่งนั้นมีส่วนให้จักรวรรดิล่มสลายอย่างไร ผลงานของเธอเป็นประวัติศาสตร์เชิงเปรียบเทียบว่าด้วยกษัตริย์ ผนวกกลเม็ดเด็ดพรายเชิงวิชาการเข้ากับการบรรยายอันแจ่มชัดด้วยสำนวนร้อยแก้ว เสริมความเข้าใจของเราว่าการเป็นกษัตริย์อินเดียนั้นมีความหมายเช่นไร
หนังสือเล่มนี้เป็นเรื่องราวชวนติดตามเกี่ยวกับครอบครัว ราชวงศ์ และความลื่นไหลของอำนาจ ซึ่งดำเนินไปในยุคของโลกที่มีเรื่องราวน่าทึ่ง เมื่อดาวดวงใหม่ ๆ ทอแสงขึ้นมาบนฟากฟ้า และบรรดาอาณาจักรต่าง ๆ เกิดการปะทะกัน
บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ “การพัฒนาความเชี่ยวชาญเอเชียใต้ศึกษา South Asian Experts”
ที่ได้รับทุนสนับสนุนโครงการจาก สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)
Photo credit :
– https://www.hurstpublishers.com/book/royals-and-rebels/
– https://artmag.co.uk/royals-and-rebels-painting-the-sikh-empire-back-into-the-frame/
